Aanleiding En daar stond ik. Voor de eerste keer had ik als nieuwe 6th grade rekenleerkracht een ouderavond met de zeer betrokken en mondige ouders in een school voor hoogbegaafde kinderen. Ik was flink nerveus.
Nadat de ouders een overzicht gehad hadden in het muzieklokaal door de directie en de curriculum specialist, waren ze nu doorgestroomd naar de rekenklas van hun kind. Het was mijn taak om de ouders van mijn klas meer bekend te maken met hetgeen aangeboden zou worden in deze klas dit schooljaar, waaronder het werken met de rekenmethode Singapore Math.
De directrice had me gevraagd om met het "Singapore math barmodel" zichtbaar te maken hoe we kunnen komen tot de regel van het vermenigvuldigen van breuken als de leerlingen breuken gaan delen, zodat ouders meer duidelijkheid hadden wat we o.a. zouden bieden. Met deze regel geef je aan dat iets delen door een breuk hetzelfde is als het vermenigvuldigen met het omgekeerde van die breuk. Dan is het handig als de leerlingen de tafeltjes als gereedschap in kunnen zetten. Het leek echter dat slechts weinig leerlingen in mijn klas de tafeltjes geautomatiseerd hadden. Slechts 20% van mijn klas bleek meteen 1 tafelsom te kunnen beantwoorden, 70% deed er iets langer over, en de rest kon het vaak niet. Dus besloot ik er op diverse manieren extra aandacht aan te geven. Te beginnen met het geven van een som terwijl ze bij de deur stonden te wachten om naar buiten te gaan. Dit bleek voor velen een impuls om hierover na te denken. Wist je een antwoord eerder dan de rest, dan kon je eerder weg.
Tafeltjes Het kennen van de tafeltjes is net zoals een meetlint en een schuifmaat een stuk gereedschap, En dan een dat je o.a. kan helpen tijdens het rekenen met breuken, percentages en grotere getallen.
The window of opportunity; wanneer een kind er aan toe is om een tafeltje te leren is echter verschillend. Dat maakt het werk van een leerkracht er niet makkelijker op. Want niet alleen de rijpheid, maar ook hoe een kind het beste leert verschilt vaak.
Behoeften Zo observeerde ik diverse behoeften bij leerlingen, zoals o.a.: de behoefte:
om te weten waar de kennis in het grote geheel zit, en de samenhang (bijv. metrieke posters: 1, 2)
om te weten wat je er mee kan in het dagelijks leven en waar je het echt nodig hebt
om te weten over de omkeerbaarheid: als a x b = c, dan b x a = c, en c : b = a en c : a = b
om te weten dat het niet uitmaakt of je een even of een oneven getal vermenigvuldigt met een even getal, er komt altijd een even getal uit.
om te weten dat het automatiseren van tafels tijd en oefening vraagt.
om te weten dat optellen geautomatiseerd moet zijn voor het vermenigvuldigen lukt.
om te weten dat door het oefenen met omslachtige oplossingsstrategieën, je vanzelf gaat verkorten en versnellen.
om te weten dat het handig is om de tafels later ook nog te blijven oefenen
qua materialen de behoefte:
om langer met concreet materiaal te werken, ook terwijl al bezig met abstractie
aan concrete materialen die open zijn en de mogelijkheid bieden om zelf ontdekkingen te doen
aan materialen en activiteiten die het mogelijk maken om grote denksprongen te maken en/of meerdere kennisgebieden te combineren
aan materialen en activiteiten die complex zijn en niet in één keer op te lossen, waar meerdere denkstappen en (enig) doorzettingsvermogen voor nodig is
of aan materialen en activiteiten die maar 1-lijnig zijn
aan materialen die de creativiteit en de fantasie prikkelen
qua aanpak de behoefte:
aan verschillende aanpakken leren om te kunnen bewijzen dat de uitkomst correct is
of om maar 1 formule te leren om er grip op te krijgen
aan pre-teaching, extra uitleg en herhaling
aan maar 1 keer uitleg
qua manier de behoefte:
aan het visualiseren of tekenen
aan het voelen met het lijf
aan de mogelijkheid om te bewegen voor, tijdens of nadat je rekent
aan een liedje over tafeltjes
aan het memoriseren met rijmpjes
aan leren met anderen
aan het zelf willen uitrekenen op eigen wijze en in eigen tempo
qua omgeving de behoefte:
aan rust rondom je heen terwijl je rekent, m.b.t. wat je ziet en hoort
aan meer autonomie en tijd in het zelf mogen proberen en doen
Van begrip naar cijfers; op school en thuis Als leerkracht, ondersteuner en hoogbegaafdheid specialist heb ik diverse aanpakken voorbij zien komen. Er is niet een die beter is dan de andere in het algemeen, wel als je kijkt naar het individuele kind. Zelf vind ik dat je eerst iets moet begrijpen voordat je met de geschreven cijfers gaat werken. Het is mijn ervaring dat er vaak te weinig aandacht wordt gegeven aan het eerste. Om echt goed cijfers te kunnen hanteren is het begrijpen wat je doet en waarom je het doet van belang. En daar is die ervaring die ze zowel thuis als op school opdoen zo super belangrijk voor!
Je kunt je hoeken in de klas verrijken met materialen en speel scenes (en zelf meespelen in hoeken), ook voor kinderen die nog niet zichtbaar zijn qua mogelijke ontwikkelingsvoorsprong of mogelijke dyscalculie of problemen met het rekenen.
Je kunt thuis aansluiten bij de vragen van je kind, en ze mee laten helpen bij bijv. koekjes bakken, een doosje ontwerpen en timmeren, de dagindeling tijdens de vakantie, etc.
Kortom Aan mij was dat jaar de taak, om deze groep kinderen te helpen met de rekenstof van 6th grade. De ouders begrepen de uitleg over het barmodel en vroegen later dat jaar naar aanvullende materialen om hun kind te ondersteunen met rekenen. Hun kinderen leerden anders, en in de oudergesprekken sloten we daar op aan. Het was een interessant schooljaar waarin ik veel geleerd heb, en met het team en de ouders heb kunnen zorgen dat elke leerling beter kreeg wat ‘ie nodig had.